"Il Sogno nel Rinascimento" - izložba u galeriji "Palatina" u Firenci od 21. maja do 15. septembra 2013. godine...
"Pošto su snovi suštinski noćni i često uznemirujući fenomen, koji se podudara sa "vacatiom" tj. privremenim oslobađanjem od svesnog uma i koji otvara vrata najmračnijim dubinama ljudskog iskustva (ali takođe, prema duboko ukorenjenim verovanjima, otvara i vrata božanskog), predstavljanje snova bio je izazov za umetnike svih razdoblja, uključujući i borbu sa njegovim međusobno preplićućim aspektima konvencije i fantazije. A u renesansi, umetnički odgovori na ovaj izazov bili su raznovrsni i prosvetljujući onoliko koliko je to bilo moguće, u šta će se oni koji posete izložbu ili prelistaju katalog i sami uveriti (Cristina Acidini).
Reči superintendanta Cristine Acidini prigodna su najava izložbe koja posetiocima pruža mogućnost da istraže po prvi put tako fascinantnu i intrigantnu temu kao što je "San u doba renesanse", i koja se trudi da istakne njenu bogatu raznovrsnost.
Tema sanjanja zapravo zauzima značajno mesto u drevnoj mitologiji i renesansnom kulturološkom miljeu, kao što je i primetno po njenoj širokoj rasprostranjenosti u umetnosti, a posebno u delima religijske prirode ili onim koja se bavi ponovnim otkrivanjem prastarih mitova.
Bilo da je proročki ili opominjući, ilustrovan čuvenim epizodama iz Starog zaveta (Faraonovi snovi protumačeni od strane Josifa, Jakovov san i sl.), san je isprva pre svega predstavljan kao manifestacija i otkrivanje drugog sveta. On takođe otkriva, iz svetovne perspektive, induktivne i spekulativne mogućnosti ljudskog duha; on preobražava svakodnevno iskustvo i otkirava njegovu erotsku dimenziju; počinje da zauzima značajno mesto u umetničkoj teoriji teoriji i praksi, pri tome ne bivajuću samo inspiracija oniričkim delatnostima već i književnosti, filozofiji i medicini.
"Neuobičajeni (na italijanskim izložbama) ikonografski i ikonološki pristup omogućiće javnosti da sagleda iz sveže perspektive čuvena dela kao što je Rafaelov "Vitezov san" u londonskom "National Galleryu", koji će po prvi put biti prikazan uz Rafelov glavni izvor inspiracije, latinsku poemu "Punica" Siliusa Italicusa, objavljenu u Rimu između 1471. i 1472." (Alessandro Cecchi).
Izložba je podeljena u odeljke, od kojih prvi definiše i precizno pozicionira kontekst u kome se san javlja: noću, tokom spavanja. Početna tačka izložbe je Noć, predstavljana u svoj svojoj kompleksnoj simbolici, uz pomoć brojnih skulptura i slika baziranih na Mikelanđelovoj "Noći", koju je izvajao u kapeli Sagrestia Nuova za nadgrobni spomenik Juliusa de Medicia. Ovo prati odeljak pod nazivom Seoba Duše, koja u prvi plan stavlja radnje povezane sa spavanjem. Zatim slede druga dela koja se odnose na klasične mitove kao što je Bertoldova "Frieze" u Medici Villi u mestu Poggio a Caiano, kao i književna dela kao što je cenjeni "Hypnerotomachia Poliphili" Francesca Colonne, u kome sanjanje igra ključnu ulogu. Pored njih tu su i slike i gravure sa mitološkim i alegorijskim temama, od kojih su neke izložene po prvi put u Firenci kao što su Rafaelov "Vitezov san" iz londonskog "National Gallerya" i Correggieva slika "Uspavana Venera i Kupidon" iz Luvra. Odeljak Vizije Zagrobnog Života bavi se temom snova u biblijskoj i religijskoj tradiciji, sa grafičkim i slikovnim primerima iz 15. i 16. veka, od Jakovovog sna i Josifovog tumačenja snova, do Snova i Vizija svetaca kao što su Helena, Ursula, Catherine od Aleksandrije, Augustine i Jerome.
Odeljak Život je san je od suštinske važnosti; baziran je na izvanrednom ikonografskom uspehu Mikelanđelovog crteža San taštine ljudskog života, što je demonstrirano velikim brojem verzija i kopija koje je inspirisao, uključujući one Giulia Clovia, Francesca del Brina, Battiste Franca i drugih. U istom odeljku, Prinčev san predstavlja Francesca de’ Medicia i njegova specifična i produktivna iskustva sa snovima, o čemu postoji mnogo svedočenja, često prožetih fantastičnom teatralnošću (kao što je Naldinieva Alegorija snova, koja se može pronaći u Studiji). Ona su simbolički otkrivajuća do te mere da San dospeva u sam centar kulturoloških debata na kraju renesanse. U ovom kontekstu su i crteži, dokumenta i slike, uključujući Portret Biance Cappello Alessandra Alloria sa ikonografijom čuvenog Mikelanđelovog sna na drugom kraju, takođe Allorievim, kao i dragoceno Uzglavlje kreveta sa oniričkim motivima, čuvano u "Museo Nazionale del Bargello".
Pretposlednji odeljak pod nazivom Enigmatični snovi i košmarne vizije predstavlja uznemirujuća dela koja su teška za interpretaciju, kao što je štampani otisak Albrechta Dürera koji dočarava Doktorov san u čijem je slučaju teško odlučiti da li je umetnik predstavio snevača iskušavanog Venerom ili opasnostima lenjosti; ili Cybele koji se podsmeva alhemičaru utonulom u san u svojoj retorti. Druge košmarne scene predstavljaju Đavola kao Rastavljača, velikog Prestupnika i donosioca noćnih mora, koji se pojavljuje kada dan odustane od svoje vladavine, a tamnija strana stvari stupi na scenu - što nas dovodi do vizija pakla i Boschovih, Brueghelovih, Jan Mandijnovih i Met de Blesovih Iskušenja Svetog Antonija.
Izložba se završava sa referencom na Zoru koja se tokom renesanse smatrala kao prostor-vreme pravih snova (predstavljena slikom Battiste Dossia) zaključno sa Buđenjem (sa Dosso Dossievim Buđenjem Venere, Bolonja, Collezione Unicredit Banca) kao izrazom paradigmatično i komplementarno ciklične prirode vremena.
Izložba je dobila podršku Ministero per i Beni e le Attività Culturali con la Direzione Regionale per i Beni Culturali e Paesaggistici della Toscana, Soprintendenza Speciale per il Patrimonio Storico, Artistico ed Etnoantropologico e per il Polo Museale della città di Firenze, Galleria Palatina (Palazzo Pitti), Firenze Musei i Ente Cassa di Risparmio di Firenze. Organizovana je od strane superintendanture Polo Museale Florence i Réunion des Musées Nationaux Grand Palais Paris gde će izložba biti prikazana u Musée de Luxembourg (9. oktobar 2013-26. januar 2014), priređena od strane Chiare Rabbi Bernard, Alessandra Cecchia i Yvesa Hersanta, koji su takođe uredili i katalog izdat od strane "Sillabea".
